الگوهای فرش، الگوهای طراحی و زمینه‌بندی‌هایی هستند که بر روی فرش‌ها و قالی‌ها استفاده می‌شوند. این الگوها می‌توانند ترکیبی از شکل‌های هندسی، گل‌ها، حیوانات، نقوش فانتزی، روزمرگی‌ها یا حتی مناظر طبیعی باشند. در زیر به به نقل از سایت قالیشویی و مبل شویی مهر و ماه برخی از الگوهای معروف فرش اشاره می‌کنیم:
بته‌جقه یا شاخ و برگ
این الگو اغلب شامل نازک‌ترین جزئیات گیاهی، شاخه‌ها و برگ‌هاست که به صورت تکراری و منظم در طرح قالی قرار می‌گیرند.
الگوی “بته‌جقه” یا “شاخ و برگ” یکی از الگوهای محبوب و شناخته‌شده در فرش‌بافی است. این الگو معمولاً از نقوش گیاهی، به ویژه شاخه‌ها و برگ‌ها به صورت تکراری و منظم استفاده می‌کند.
معانی و نمادگرایی
– باروری و رشد: بافتنده‌ها از زیبایی شاخه‌ها و برگ‌ها به عنوان نمایانگر باروری، رشد و زندگی استفاده می‌کنند.
– حیات و پایداری: نمادگر منظمیت و پایداری طبیعت، زیست بوم و چرخه حیات است.
– فراوانی و برکت: شاخه‌ها و برگ‌ها نمایانگر فراوانی، برکت و خوشبختی می‌باشند.
این الگو به عنوان یک نماد از زیبایی و غنای طبیعت، همچنین استحکام و ثبات در زندگی، در فرش‌ها استفاده می‌شود. شکل‌های هندسی و ترکیبات رنگی این الگو نیز به زیبایی و جلوه هنری قالی یا فرش افزوده می‌شود.
ماهی درهم
الگوی ماهی در فرش‌ها معمولا به صور رویایی و زیبا از ماهیانی است که به هم تنیده‌اند و الگوهای هندسی تشکیل داده‌اند.
الگوی “ماهی درهم” یک الگوی هنری محبوب در فرش‌بافی است که شامل تصاویر ماهیانی است که به وسیلهٔ الگوها و خطوط چیده می‌شوند. این الگو به عنوان یک مثال از نقوش هنری و طرح‌های آبستن استفاده می‌شود که در فرش‌ها و قالی‌ها بافته می‌شود.
معانی و نمادگرایی
– خوشبختی و برکت: ماهی به عنوان نماد خوشبختی، برکت و خوشاگاهی به کار می‌رود.
– تحقق آرمان‌ها و آرزوها: نمایانگر تحقق آرمان‌ها و آرزوها، به خصوص در جهان نمادین و غیرمتمرکز هنر.
این الگو چندین ماهی را به طور روایی و زیبایی به هم چسبانده و با استفاده از ترکیبات رنگی جذاب به تنظیم خاصی دست می‌دهد. این الگو یک نماد از زیبایی‌های زیرآبی و همچنین آرامش و خوشبختی است.
بافت‌های هندی
این الگوها شامل نقوش هندسی هندی مانند ماندالا، بته‌جقه و نقوش هندسی دایره‌ای می‌شوند.
الگوهای هندی در فرش‌بافی معمولاً شامل نقوش هندسی مانند ماندالا، بته‌جقه و نقوش هندسی دایره‌ای هستند. این الگوها از فرهنگ هندی الهام گرفته شده و معمولاً دارای معانی مرتبط با روایات هندی و باورهای محلی هستند.
معانی و نمادگرایی
– ماندالا: نمادی از عمق و عظمت در فلسفه هندوئیستی است و معمولاً به عنوان نماد صلح، تعادل و آرامش استفاده می‌شود.
– بته‌جقه: این الگو نمادی از باروری، رشد و زندگی است.
الگوهای هندی اغلب دارای جزئیات زیاد و تراکم بالایی هستند و از ترکیبات رنگی جذابی برخوردارند. از آنجا که فرهنگ هندوئیستی دارای عمق فراوانی است، الگوهای هندی نیز دارای رمز و رازهای فراوانی می‌باشند و هر الگو دارای مفهوم و نمادگرایی خاصی است که معمولاً با طبیعت، انسان و کیهان در ارتباط است.
نقوش قبیله‌ای
برخی از فرش‌ها نقوش و الگوهای قبیله‌ای را نمایش می‌دهند که این نقوش معمولاً نمایانگر اعتقادات و فرهنگ‌های قومی خاصی هستند.
الگوهای قبیله‌ای در فرش‌بافی، نقوش و الگوهایی هستند که معمولاً نمادهای اعتقادات و فرهنگ‌های قومی خاصی را به تصویر می‌کشند. این نقوش ممکن است شامل نمادهای مرتبط با تاریخ، افسانه‌ها، اعتقادات دینی و باورهای محلی باشند.
معانی و نمادگرایی
– نمادهای فرهنگی: این نقوش و الگوها ممکن است نمادهایی از رقابت، جنگ و صلح، اعتقادات دینی، مهمان‌نوازی و تعامل اجتماعی باشند که در فرهنگ و تاریخ قومی مرتبط با آن قوم یا قبیله وجود دارند.
– نمادهای طبیعی: اغلب الگوهای مربوط به قبایل دارای نمادهایی از طبیعت محلی، مانند حیوانات بومی، گیاهان دارویی محلی و مناظر طبیعی هستند که در افسانه‌ها و داستان‌های قومی نقش اساسی دارند.
این الگوها می‌توانند به عنوان یک راه برای حمایت از ویژگی‌ها و ارزش‌های فرهنگی یک جامعه خاص به کار روند و همچنین نشانگر تعهد به حفظ اصالت و تنوع فرهنگی باشند.
روزنامه‌نگاری و تابلوهای هنری
برخی از فرش‌ها نیز الگوها و نقوشی از تابلوهای هنری و روزنامه‌های قدیمی را نمایش می‌دهند که اغلب این نقوش دارای نگاهی به تاریخ و فرهنگ مردم می‌باشند.
الگوهای مربوط به روزنامه‌نگاری و تابلوهای هنری در فرش‌بافی معمولاً شامل نقوش و الگوهایی از تابلوهای هنری، نقاشی‌های مشهور یا حتی نمونه‌های از روزنامه‌های قدیمی هستند. این الگوها دارای چاپ و پوشش منحصربه‌فردی هستند که ممکن است بافته شوند تا الگوهای منحصر به فردی را به وجود آورند.
معانی و نمادگرایی
– بازتاب تاریخ و فرهنگ: این الگوها ممکن است به عنوان نمادی از فرهنگ و تاریخ یک جامعه خاص استفاده شوند و می‌توانند داستان‌ها و روایت‌های مهمی را به تصویر بکشند.
– نمادهای هنری: آثار هنری و نقاشی‌های معروفی وجود دارند که ممکن است به عنوان الگوها برای فرش‌بافی استفاده شوند؛ این امر می‌تواند نشانه ارتباط بین هنرهای گوناگون از جمله هنر تابلوسازی و هنر فرش‌بافی باشد.
الگوهای مربوط به روزنامه‌نگاری و تابلوهای هنری معمولاً الهام گرفته از اثرات و تاثیراتی است که نقاشان و هنرمندان برجسته بر فرهنگ و هنر جامعه‌ها گذاشته‌اند و ممکن است برای نگهداری و گسترش فرهنگ و هنر مورد استفاده قرار گیرند.
این الگوها و نقوش‌ها تنها یک بخش از تنوع زیاد الگوهای فرش و قالی‌ها هستند. هر کدام از این الگوها ممکن است داستان‌ها و افکاری خاص را به نمایش بگذارند و فرش را به عنوان یک آثار هنری و ادبی ارزشمند می‌سازند.